- Διονύσιος ο Μέγας
- (; – 295 μ.Χ.). Θεολόγος και επίσκοπος Αλεξανδρείας. Ήταν μαθητής του Ωριγένη. To 231 ορίστηκε επικεφαλής της κατηχητικής σχολής της Αλεξάνδρειας και το 247 προχειρίσθηκε σε επίσκοπο της πόλης. Καταδιώχθηκε στους δύο μεγάλους διωγμούς της εποχής του: στον πρώτο (την εποχή του Δεκίου, 250-251) διέφυγε στη Λιβύη· στον δεύτερο (την εποχή του Βαλεριανού, 257-260) συνελήφθη και εξορίστηκε στην Κεφρώ (Λιβύη) και στην περιοχή της Μαρεώτιδας. Ήταν γόνος μεγάλης ειδωλολατρικής οικογένειας της Αλεξάνδρειας και έλαβε ευρεία μόρφωση. Άσκησε το επάγγελμα του ρήτορα, το οποίο εγκατέλειψε όταν έγινε χριστιανός. Ήταν διαλλακτικός και ήπιος, υποστήριξε την αποκατάσταση των αποστατών στον διωγμό του Δεκίου, αναγνώριζε το βάπτισμα των αιρετικών και προσπάθησε να συμβιβάσει τις αντιμαχόμενες Εκκλησίες της Αφρικής και της Ρώμης. Παρά τις αντιδράσεις, το θεολογικό κύρος του ήταν μεγάλο στη Ρώμη και στην Αφρική. Από το έργο του διασώθηκαν μόνο αποσπάσματα, τα περισσότερα από τα οποία παρέδωσε o ιστορικός Ευσέβιος. Αυτά ανήκουν σε διάφορα συγγράμματά του: Περί φύσεως, Περί επαγγελιών, Βιβλία ελέγχου και Απολογίας. Επίσης, διασώθηκαν δύο ακέραιες επιστολές και αρκετά αποσπάσματα από άλλες, οι οποίες διακρίνονται σε ομάδες. Είναι γνωστοί και άλλοι τίτλοι έργων του, από τα οποία όμως δεν έχουν διασωθεί ούτε αποσπάσματα: Περί Σαββάτου, Περί γυμνασίου, Περί πειρασμών. Ο Δ. έγραψε και ορισμένες συστηματικές πραγματείες. Παρότι υπήρξε ωριγενιστής, η ορθοδοξία του θεωρείται αναμφισβήτητη και υποστηρίχθηκε από τον Μέγα Αθανάσιο.
Dictionary of Greek. 2013.